Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди ба даст овардани Истиқлоли давлатӣ, ба марҳилаи нави инкишофи ҷамъиятӣ – бунёди давлати соҳибихтиёр, демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ, ягона ва иҷтимоӣ ворид гардид, ки ин раванд ислоҳоти тамоми соҳаҳои фаъолияти ҳаёти давлативу ҷамъиятиро тақозо мекард.
Ҷумҳурии Тоҷикистон дар заминаи ба даст овардани Истиқлои давлатӣ ва Ваҳдати миллӣ мушкилиҳои зиёди сиёсӣ, иқтисодӣ иҷтимоӣ ва фарҳангиро паси сар кард, ки хисороти зиёди пулию молӣ ва кадрӣ ба амал омаданд. Аз ҳамин нуқтаи назар, кишвари мо барои таҳким ва нигоҳдошти сохти конститутсионӣ, Истиқлоли давлатӣ, Ваҳдати миллӣ ва таъмини суботи сиёсӣ заминаҳои мусоиди сиёсию иқтисодиро фароҳам овардааст. Барои нигоҳ доштани чунин арзишҳои муқаддас ба мисли Истиқлоли давлатӣ ва Ваҳдати миллӣ, аз байн бурдани омилҳои манфии сиёсии ҷомеаи ҷаҳонӣ, махсусуан терроризму экстремизм зарурат дорад.
Терроризм худ падидаи номатлуби ҷомеи навин буда, мафҳуми он дар содир кардани ҷиноятҳои вазнин, аз қабили қатлу куштори инсоният, гаравгон гирифтани одамон, тарконидани иншооти гуногуни маъмурию сиёсӣ, истеҳсолӣ, маишӣ, фароғатию фарҳангӣ, инчуни таҷовуз ба ҳаёти арбобони давлатӣ ва ҷамъиятӣ бо мақсади суст кардани сохти конститутсионӣ фаҳмида мешавад.
Экстремизм – ифодаи мафкура ва фаъолияти экстремистие мебошад, ки барои бо роҳи зӯроварӣ ва амалҳои дигари зиддиқонунӣ ҳал намудани масъалаҳои сиёсӣ, ҷамъиятӣ, иҷтимоӣ, миллӣ, нажодӣ, маҳалгароӣ ва динӣ равона карда шудааст. Ҳамчунин, эксремизм хусусияти ҷудоиталабӣ, ифроггароӣ ва иғвоангезиро доро буда, ба терроризм алоқамандии зиёд дорад.
Бояд қайд кард, ки ҳаракатҳои террористӣ ва экстремистӣ ба тарзу усулҳои гуногун зуҳур мекунанд, ки онҳоро якчанд хусусисятҳо бо ҳам муттаҳид мекунад:
– якум онҳо барои халалдор кардани тартиботи ҷамъиятӣ, сохтори конститутсионӣ ва амнияти давлатӣ равона гардидааст;
– дуюм ин ҳаракатҳо дар байни аҳолӣ ҳиссиёти тарс, воҳима ва ба таҳлука овардани аҳолиро ба вуҷуд меоранд.
Донишмандони соҳаҳои мухталифи илмӣ, сабабу омилҳои пайдоиши ин падидаҳои номатлубро ба ҷанбаҳои иҷтимоии фаъолияти аҳолӣ дар кишварҳои гуногун алоқаманд медонанд. Қисми дигар бошад, зуҳури чунин падидаро ба низоъҳои сиёсии байнидавлатӣ асос мекунанд. Ҳамчунин, донишмандон зимни муайян намудани сабабу омилҳои падидаи мазкур, намудҳои гуногуни терроризму экстремизм, аз ҷумлаи терроризми сиёсӣ, динӣ, фарҳангӣ, ахлоқӣ, миллатгароӣ, ҷиноятӣ ва кибернетикиро муайян карданд, ки терроризму экстремизми динӣ- радикалиро дар ҷаҳонӣ имрӯз аз ҳама бештар хавфнок ва таҳдиди воқеӣ арзёбӣ мекунанд. Зеро дар бисёр ҳолатҳо, терроризму ифротгароӣ таҳти шиорҳои динӣ зуҳур намуда, аз номи дин ҳарф мезананд ва амалу рафтори худро аҳкоми динӣ мешуморанд, ки бо мақсади сӯйистифода аз ҳиссиёти динии мардум равона гардида, ҳеҷ робитае ба арзишҳо ва аҳкоми динӣ надорад.
Бо дар назардошти масъалаи мазкур, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз минбари созмонҳои бонуфузи ҷаҳонӣ иброз медоранд: “Терроризм ба ягон дин, мазҳаб ва миллат хос нест, яъне террорист ватан, миллат ва дину мазҳаб надорад”. Ин андешаҳои воқеӣ, ифодакунандаи он аст, ки ҳаракатҳои террористию экстремистӣ ба ягон дин рабт надоранд.
Ҷумҳурии Тоҷикистон дар радифи дигар кишварҳои ҷаҳон бо ин зуҳуроти номатлуб мубориза бурда, талош менамояд, то ки аз оқибатҳои нохуши ин ҳаракатҳо ҷилавгирӣ намояд. Бо ин мақсад, дар Ҷумҳурии Тоҷикистон баҳри таъмини суботу осиштагӣ, амнияти давлатӣ, таҳкими қонуният ва тартиботи ҳуқуқӣ, ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд аз ҷониби мақомотҳои салоҳиятдори ҳокимияти давлатӣ як қатор санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, аз ҷумла, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи муқовимат бо терроризм” (соли 2021), “Дар бораи муқовимат бо экстремизм” (соли 2020), Фармони Презеденти Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи тадбирҳои пурзӯр кардани мубориза бо терроризм” (соли 1997), Стратегияи миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба муқовимат ба террориз ва экстремизм барои солҳои 2016-2020, бо Фармони Презеденти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 12 ноябри соли 2016, Стратегияи муқовимат бо терроризм ва экстремизм дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2025, ки бо Фармони Презеденти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 1 июни соли 2021 № 187 қабул гардиданд.
Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки давлати соҳибихтиёр, демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва ягона мебошад, ҳуқуқ ва озодиҳои инсонро ҳифз менамояд ва мубориза бурдан ба муқобили терроризму экстремизм ва пешгирӣ намудани ин навъ ҷиноятҳоро яке аз вазифаҳои ососии худ мешуморад.
Дар хотима бояд қайд кард, ки Тоҷикистон терроризм ва экстремизмро бо ҳама зуҳуроташ маҳкум карда, зарурати мутобиқати амали ҳамаи ҷомеаи ҷаҳониро бо мақсади ҳифз ва нигоҳдошти сулҳу суботи байналмиллалӣ, амнияти башарият, истиқлолияти давлатҳои соҳибихтиёр ва фаъолияти бомарому самараноки сиёсати байналмиллалӣ оид ба решакан кардани он медонад.
Навруз АМОНЗОДА, коргузори кафедраи ҳуқуқи маъмурӣ ва молиявии Академия
Все реакции:
2020
